برنامه‌نویسی وب یکی از شاخه‌های بسیار محبوب و پرتقاضای برنامه‌نویسی است که شامل توسعه وب‌سایت‌ها، وب‌اپلیکیشن‌ها و موارد مشابه می‌شود و می‌تواند به عنوان یک شغل پردرآمد انتخاب شود. برای انتخاب بهترین زبان جهت طراحی سایت، ابتدا باید انواع زبان‌های برنامه‌نویسی را شناخت. این انتخاب یک سوال گمراه‌کننده است، چرا که زبان نامناسب وجود ندارد و انتخاب در نهایت به خود شخص و اهداف او بستگی دارد. اگر هدف از یادگیری برنامه‌نویسی انجام پروژه‌های شخصی یا سرگرمی باشد، می‌توان از یک زبان ساده‌تر (مانند C و C پلاس) با منابع زیاد و رایگان استفاده کرد. اما اگر هدف، یافتن شغل باشد، صرف وقت برای آموختن یک زبان مناسب‌تر توصیه می‌شود.
در فرآیند انتخاب زبان، باید عوامل مختلفی از جمله بهینه بودن برای موتور جستجو، نحوه پشتیبانی، سرعت توسعه، بازار کار، کارایی، سرعت اجرا و امنیت، وابستگی به پلتفرم، سادگی کاربری و تکنولوژی مورد استفاده را در نظر گرفت. همچنین، انتخاب زبان برنامه نویسی به نوع پروژه‌ای که در آن شرکت می‌کنید و اینکه آیا از کار با فناوری‌های سمت سرور (backend) یا سمت کاربر (frontend) لذت می‌برید، بستگی دارد. زبان‌های برنامه‌نویسی با فناوری‌ها متفاوت عمل می‌کنند؛ فناوری‌ها ممکن است به راحتی از مد بیفتند، اما جایگزینی زبان‌های برنامه‌نویسی که اساس صنعت دیجیتال هستند، آسان نیست و به طور مرتب ارتقاء می‌یابند.
ساختار وب‌سایت‌ها، تفاوت فرانت‌اند و بک‌اند
ساختار کد وب‌سایت به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
- بخش سمت کاربر (Front-end): همان ظاهر سایت است که با زبان‌هایی مانند HTML، CSS و JavaScript طراحی می‌شود و به عنوان یک صفحه استاتیک در نظر گرفته می‌شود. زبان‌های فرانت‌اند برای ایجاد رابط کاربری استفاده می‌شوند و به هنرمندان این امکان را می‌دهند تا مستقیماً با کاربر تعامل داشته و جلوه‌های ویژه بصری ایجاد کنند.
- بخش سمت سرور (Back-end): وظیفه انجام عملیات مختلف، محاسبات، پردازش داده‌ها و ذخیره اطلاعات در پایگاه داده را بر عهده دارد.
زبان‌های برنامه‌نویسی ضروری برای طراحی وب
مهم نیست که از کدام زبان برنامه‌نویسی تحت وب استفاده شود، زیرا همه آنها در نهایت نوعی HTML و CSS در سمت کاربر تولید می‌کنند. این زبان‌ها عناصر اصلی ساخت وب محسوب می‌شوند و تمامی مرورگرها قادر به خواندن آنها هستند.
- HTML (زبان نشانه‌گذاری فرامتنی): این زبان اساسی‌ترین و پایه‌ای‌ترین زبان طراحی وب است و اولین زبانی است که به یک طراح وب آموزش داده می‌شود. HTML زبان نشانه‌گذاری است و نه برنامه‌نویسی [46، 50]. از تگ‌های گوناگون برای شکل دادن به ساختار و محتوای صفحه (مانند پاراگراف‌ها، عکس‌ها و لینک‌ها) استفاده می‌کند.
- CSS (ورقه‌های سبک آبشاری): این زبان استایل‌دهی (و نه برنامه‌نویسی) است. وظیفه دارد تا ظاهر و نحوه نمایش عناصر ایجاد شده با HTML را تغییر دهد، به نحوی که صفحات چشم‌نوازتر شوند (مانند تغییر فونت، اندازه، رنگ و حاشیه). اگر HTML را بدن سایت بدانیم، CSS روح آن است.
- جاوا اسکریپت (JavaScript): یکی از اصلی‌ترین زبان‌هایی است که اکثر توسعه‌دهندگان وب باید بر آن مسلط باشند. این زبان امکان ایجاد عملکردهای مختلف و تعاملی (پویا و داینامیک) مانند اسلایدرها، منوهای کشویی، و رابط‌های کاربری متحرک را فراهم می‌کند. جاوا اسکریپت انعطاف‌پذیری فوق‌العاده‌ای دارد و استفاده از آن در همه مرورگرها مرسوم و استاندارد شده است. می‌توان از آن برای توسعه هر دو بخش فرانت‌اند (ایجاد رابط کاربری تعاملی) و بک‌اند (با استفاده از پلتفرم‌هایی مانند Node.js) بهره برد. فریمورک‌های پرکاربرد جاوا اسکریپت برای فرانت‌اند شامل ری‌اکت، انگولار و Vue هستند.
مقایسه بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی تحت وب (سمت سرور و عمومی)
|
زبان برنامه‌نویسی
|
توضیحات و ویژگی‌ها
|
کاربرد و مزایا
|
معایب و نکات
|
|
پایتون (Python)
|
از ۱۰ زبان برتر دنیا. یادگیری آسان و دارای منابع زیاد. سینتکس ساده و خوانا و شی‌گرا.
|
توسعه وب (بک‌اند)، تحلیل داده، یادگیری ماشینی، علم داده، برنامه‌های دسکتاپ، کار با پایگاه داده‌های بزرگ. استفاده شده در گوگل. بهترین گزینه برای سایت‌های آماری.
|
سرعت اجرای کدها نسبت به زبان‌هایی مانند جاوا کمتر است (به دلیل پویایی ذاتی و مفسری بودن). برای توسعه بک‌اند به فریمورک‌هایی مانند Django یا Flask نیاز دارد.
|
|
PHP
|
زبان اسکریپتی، متن‌باز، شبیه به زبان C. محبوبیت بسیار بالا (حدود ۷۸٪ وب‌سایت‌ها).
|
بهترین زبان برای طراحی سایت (طبق ادعای یک منبع). طراحی برنامه‌های تحت وب (۱۹۹۴). بازار کار خوب در ایران. در وردپرس و جومولا استفاده شده.
|
به دلیل ماژولار نبودن، گزینه خوبی برای اپلیکیشن‌های پیچیده و گسترده محسوب نمی‌شود.
|
|
جاوا (Java)
|
شی‌گرا و همه‌منظوره. شعار: “یک بار بنویس، همه‌جا اجرا کن” (قابل حمل). شباهت به C++.
|
مناسب برای وب‌سایت‌های در مقیاس بزرگ که میلیون‌ها کاربر دارند. نوشتن انواع برنامه‌های دسکتاپ، موبایل (اندروید)، تحت وب و سیستم‌های تعبیه. بازار کار خوب در ایران.
|
یادگیری آن چندان راحت نیست و اغلب به عنوان زبان اول پیشنهاد نمی‌شود.
|
|
سی شارپ (#C)
|
بر پایه زبان C، توسط مایکروسافت ساخته شده. شی‌گرا و همه‌منظوره. توسط دات نت فریم‌ورک (.NET Framework) پشتیبانی می‌شود.
|
انتخاب خوب برای پروژه‌های اقتصادی و بزرگ. برنامه‌نویسی تحت وب، ویندوز، iOS، اندروید. مناسب برای پروژه‌های بزرگ با پایگاه داده‌های بک‌اند زیاد.
|
برای برنامه‌نویسی تحت وب با C# باید از تکنولوژی ASP.NET نیز استفاده کرد.
|
|
روبی (Ruby)
|
شی‌گرا، پویا و متن‌باز. تمرکز بر سادگی. قابل حمل در بیشتر پلتفرم‌ها.
|
توسعه وب. قدرتمندترین زبان برنامه‌نویسی و قدرت امروزش را مدیون فریم‌ورک منبع‌باز Ruby on Rails است. توییتر از این زبان توسعه یافته است.
|
یادگیری دشوارتر نسبت به دیگر زبان‌ها. منابع آموزشی محدود و متقاضی بازار کار کم.
|
|
C و C++
|
C: توسعه داده شده در ۱۹۷۰، زبانی دستوری و عمومی. بسیاری از زبان‌ها (پایتون، جاوا و C++) ویژگی‌هایی را از آن به ارث برده‌اند. جزو ساده‌ترین زبان‌ها. C++: زبان سطح پایین، با قابلیت‌های دستوری بالا و شی‌گرا، که زبان سطح میانی نیز نامیده می‌شود.
|
C: در ساخت گوگل و یوتیوب استفاده شده (در کنار زبان‌های دیگر). C++: در ساخت فیسبوک، توییتر، گوگل و آمازون استفاده شده.
|
برای پروژه‌های شخصی و سرگرمی می‌توان از C/C++ استفاده کرد.
|
فریمورک‌ها و تکنولوژی‌های جانبی
فریمورک‌ها و کتابخانه‌ها اجزای موجودی را فراهم می‌کنند که فرآیند توسعه را تسهیل و سرعت می‌بخشند.
- ASP.NET: این یک چارچوب (فریم‌ورک) است، نه یک زبان برنامه‌نویسی، که در توسعه وب با زبان‌هایی مانند C# استفاده می‌شود. هدف اصلی آن ایجاد وب‌اپلیکیشن‌های بزرگ و پیچیده با اطلاعات ورودی زیاد است. البته، قیمت ابزار کار با آن بالا است و نوشتن کد بیشتر زمان‌بر می‌شود.
- Django (پایتون): یکی از محبوب‌ترین فریمورک‌های پایتونی برای برنامه‌نویسی وب. سطح بالا، کامل و دارای امکانات زیاد. از معماری MVT پیروی کرده و امنیت بالایی (مقابل حملات XSS و SQL) ارائه می‌دهد.
- Laravel (PHP): یکی از فریمورک‌های برنامه‌نویسی وب با PHP که به آسانی برای ساخت انواع وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های توسعه‌پذیر مبتنی بر وب به‌کار می‌رود.
- Spring (جاوا): فریمورکی قوی و سبک‌وزن که برای توسعه برنامه‌های بزرگ‌تر با جاوا مناسب است و امنیت و کارایی بالا را فراهم می‌کند.
زبان‌های اختصاصی و مدیریت داده
- SQL (زبان جستجوی ساختاریافته): یک زبان مدیریت پایگاه داده است. سازمان‌ها از آن برای ذخیره، مدیریت و جمع‌آوری داده‌های حجیم به صورت ساختاریافته در سرورها استفاده می‌کنند.
- کاتلین (Kotlin): یک زبان چندمنظوره که اصلی‌ترین کاربرد آن توسعه اندروید است. بسیاری آن را به جاوا ترجیح می‌دهند زیرا امنیت بیشتر و نیاز به کدنویسی کمتری دارد. کاتلین ۱۰۰٪ با جاوا سازگار است.
- سوئیفت (Swift): زبانی بسیار خاص که فقط برای توسعه پلتفرم‌های اپل (iOS، iPadOS و غیره) قابل استفاده است. سریع و ایمن است اما پتانسیل توسعه بین پلتفرمی ضعیفی دارد.
- انگولار (Angular): زبانی مبتنی بر TypeScript که برای توسعه محیط منعطف مبتنی بر مولفه استفاده می‌شود. می‌تواند اسناد HTML ایستا را به محتوای پویا تبدیل کند.
خلاصه اینکه…
در نهایت، نمی‌توان گفت که کدام زبان برنامه‌نویسی بهتر از بقیه است. بهتر بودن یک زبان به هر پروژه و هر شرایطی وابسته است و شما باید با توجه به نوع کار و هدف خود، زبان مناسب را انتخاب کنید. اگر زبان برنامه‌نویسی درستی انتخاب شود، یادگیری آن نیز راحت‌تر خواهد بود. اما نباید فراموش کرد که تنها یادگیری یک زبان کافی نیست و برای پیشرفت، نیاز است تا زبان‌های دیگری نیز آموخته شوند.
درکل، انتخاب بهترین زبان برنامه‌نویسی برای طراحی سایت مانند انتخاب ابزار مناسب در یک جعبه ابزار است. اگر قرار است یک میز بسازید (Front-end/ساختار)، به چوب (HTML) و رنگ (CSS) نیاز دارید. اما اگر قرار است موتوری طراحی کنید که داده‌ها را پردازش کند (Back-end/پردازش داده)، باید تصمیم بگیرید که آیا از یک دریل پرقدرت (Java برای پروژه‌های بزرگ)، یک آچار همه‌کاره و آسان (Python برای کاربردهای متعدد و سادگی)، یا یک چکش سنتی و قابل اعتماد (PHP برای ثبات و فراوانی) استفاده کنید. هر ابزاری مزایا و معایب خود را دارد و بهترین ابزار، ابزاری است که کار شما را به بهترین شکل پیش ببرد.
